Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Małżonkowie mogą umową zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa.
Umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana. W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej.
W razie umownego ustanowienia rozdzielności majątkowej, każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majątek nabyty później i zarządza samodzielnie swoim majątkiem.
Ustrój rozdzielności majątkowej to reżim zapewniający każdemu z małżonków najdalej idącą autonomię wobec współmałżonka. Pozwala oddzielić w sposób jak najdalej idący relacje uczuciowe od interesów majątkowych. W szczególności, stanowi on odpowiednie rozwiązanie w sytuacji, gdy któryś z małżonków prowadzi działalność zarobkową wiążącą się ze znacznym ryzykiem finansowym.
Małżonek nie odpowiada za zobowiązania zaciągnięte przez współmałżonka. Trzeba jednak pamiętać, że oboje małżonkowie są odpowiedzialni solidarnie za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny.Natomiast z ważnych powodów sąd może na żądanie jednego z małżonków postanowić, że za powyższe zobowiązania odpowiedzialny jest tylko ten małżonek, który je zaciągnął. Postanowienie to może być uchylone w razie zmiany okoliczności. Wobec osób trzecich wyłączenie odpowiedzialności solidarnej jest skuteczne, jeżeli było im wiadome.
Jeśli rozdzielność majątkowa powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa (ma to miejsce w przypadku, gdy umowa ustanawiająca rozdzielność zawarta została przed zawarciem małżeństwa i nie określono w niej późniejszego terminu rozpoczęcia obowiązywania ustroju), to każdy z małżonków zachowuje przedmioty majątkowe należące do niego w chwili zawarcia małżeństwa oraz te, które nabędzie później, w czasie trwania ustroju.
Jeśli ustrój rozdzielności majątkowej powstaje w czasie trwania małżeństwa, a dotąd małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności (ustawowej lub umownej), to z chwilą tą w skład majątku osobistego małżonka wchodzi udział (co do zasady 1/2) w majątku objętym dotychczas małżeńską wspólnością majątkową. Ponadto, małżonek zachowuje, w ramach swego majątku osobistego, przedmioty majątkowe należące dotąd do jego majątku osobistego oraz te, które nabędzie później. W sytuacji dobrze byłoby zrobić podział majątku wspólnego małżonków. W razie przeprowadzenia takiego podziału, do majątku osobistego małżonka, zamiast udziału, o którym mowa powyżej, należą przedmioty majątkowe, które przypadły temu małżonkowi w wyniku podziału.
Istotna sprawą jest fakt, że intercyza małżeńska nie ma wpływu na dziedziczenie ustawowe, ponieważ jej celem jest tylko i wyłącznie ukształtowanie relacji majątkowych małżonków za życia. W związku z tym, żadne zapisy intercyzy nie wpłyną na dziedziczenie, nawet w sytuacji, kiedy podstawą dziedziczenia jest testament, intercyza nie ma wpływu na uprawnienia współmałżonka, a jeśli został pominięty w „ostatniej woli” zmarłej żony lub męża, to ma prawo dochodzić zachowku.
Od momentu podpisania intercyzy małżeńskiej, każdy ze współmałżonków samodzielnie odpowiada wobec wierzycieli za podejmowane zobowiązania, oprócz tych zaciągniętych na zaspokojenie zwykłych potrzeb rodziny. Skuteczny rozdział odpowiedzialności współmałżonków za długi powstałe w trakcie małżeństwa, jest możliwy wyłącznie wtedy kiedy wierzyciel miał wiedzę w zakresie zawartej pomiędzy małżonkami umowie majątkowej małżeńskiej.
Ustanowienie rozdzielności majątkowej umową majątkową jest skuteczne w stosunku do masy upadłości tylko wtedy, gdy umowa zawarta została co najmniej dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości
Na pewno warto mieć świadomość o ustrojach majątkowych małżeńskich i wybrać odpowiedni ustrój dla siebie, bo dla każdego „dobre” jest co innego 😊